Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά. Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο. Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά «προσφέρει» και τον πανικό της επιτυχίας. Παιδιά που εργάστηκαν πολύ σκληρά για πολλούς χειμώνες καλούνται με νηφαλιότητα και ηρεμία να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό. Κάποτε σε αυτή την όμορφη, γεμάτη ήλιο χώρα τα παιδιά μεγάλωναν με ασφάλεια και χαρά. Μπορούσαν να επιστρέψουν από το σχολείο, να πετάξουν την τσάντα στην αυλή και να τρέξουν στη διπλανή αλάνα για ζωηρό παιχνίδι, ώσπου η φωνή της μαμάς ή της γιαγιάς θα έριχνε το σύνθημα: «Το φαΐ είναι έτοιμο!». Τότε η αλάνα ερήμωνε, οι μυρωδιές του κοκκινιστού, του παστίτσιου, του τηγανητού ψαριού και της φρέσκιας σαλάτας ξεχείλιζαν από τα σπίτια. Μια αισθαντική συμφωνία! Τα παιδιά χαλάρωναν, χόρταιναν και για λίγο η γειτονιά έβρισκε την ησυχία της, ώσπου οι μαθητές να διαβάσουν, οι γιαγιάδες και οι παππούδες να πάρουν τον μεσημεριανό υπνάκο τους και οι μαμάδες να ξεκουραστούν με κάποιο εργόχειρο ή κάποιο βιβλίο. Νωρίς το απόγευμα ξανάρχιζαν οι φωνές των παιδιών στις αλάνες, το παιχνίδι ζούσε στιγμές μεγαλοπρέπειας, ώσπου σχεδόν νύχτωνε και όλοι μαζεύονταν στο σπίτι για τα αποχαιρετιστήρια της ημέρας, δηλαδή, μπάνιο, βραδινό και ησυχία... Αυτή ήταν η εποχή που έβγαλε μεγάλους επιστήμονες, αξιόλογους καλλιτέχνες, χαρούμενους τεχνίτες και παιδιά γεμάτα όνειρα και φιλοδοξίες. Σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει. Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο, είτε με τα πόδια και πάντοτε με τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με τα σχολικά, για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες! Ξένες γλώσσες, αθλητικά, ωδεία, μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης ημέρας. Ωσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο. Ωρες δουλειάς: 10-12! Αυτή είναι η εποχή μας. Η εποχή που φτιάχνει νέους με φοβίες, χωρίς μαλλιά, νέους ευερέθιστους, χωρίς όνειρα, χωρίς προοπτικές, χωρίς κέφι. Τα παιδιά μας, από πολύ νωρίς, φοράνε μια αόρατη φόρμα εργασίας που μπαίνει πρωί πρωί και βγαίνει αργά το βράδυ. Οι γονείς γεμάτοι άγχος και ανησυχίες καταστρώνουν κάθε Σεπτέμβριο το εξαντλητικό ωράριο των παιδιών τους για τη σχολική χρονιά, φροντίζοντας να μην αφήσουν ούτε ένα απόγευμα ελεύθερο χωρίς προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα. Οι δικαιολογίες είναι πολλές και σοβαρές. Οι πιο πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά σήμερα πρέπει να έχουν εφόδια. Γνώσεις, γνώσεις, γνώσεις. Αλλοι πάλι γονείς τρομοκρατημένοι από αυτά που προσφέρει η τηλεόραση προσπαθούν να ωθήσουν τα παιδιά σε δραστηριότητες προκειμένου να μην υπάρχει ελεύθερος χρόνος γι' αυτήν. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα παιδιά μας καταλήγουν να έχουν μπουχτίσει την οποιαδήποτε οργανωμένη δραστηριότητα και φθάνουν τελικά σε μια αντιδραστική προεφηβεία και μια επικίνδυνη εφηβεία. Προσπαθώντας όλοι να μαζευτούμε στις πόλεις, έχουμε πλέον φθάσει στο σημείο να εφευρίσκουμε επαγγέλματα που άλλο αντικείμενο δεν έχουν από το να εξυπηρετούν κάποιες ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων συμπολιτών μας που δεν θα είχαν προκύψει αν δεν είχαμε μαζευτεί όλοι στο ίδιο μέρος! Ετσι φυτρώνουν σαν μανιτάρια όλων των ειδών οι επιχειρήσεις που σκοπό έχουν να προσφέρουν στα παιδιά μας οτι δεν μπορούν να προσφέρουν πλέον οι ανύπαρκτες αλάνες και οι παλιές γειτονιές. Ολα αυτά στολίζονται με ένα επιστημονικοφανές τατς (touch) που επιβάλλει το σύγχρονο μάρκετινγκ. Ανεργοι παιδαγωγοί, ψυχολόγοι, ηθοποιοί και μουσικοί μετατρέπονται σε επιχειρηματίες που υπόσχονται μια ενηλικίωση με πολλά πολλά εφόδια. Αυτό μαγνητίζει κάθε δύσμοιρο γονιό που τρομοκρατημένος από την απειλή της ανεργίας ελπίζει να οπλίσει το παιδί του με οτιδήποτε φαντάζει εφόδιο για μια αυριανή επιτυχία.
Τα παραμύθια έχουν μείνει στις βιβλιοθήκες, γιατί λίγοι γονείς διαβάζουν πλέον στα παιδιά τους. Τα συναρμολογούμενα παιχνίδια που κατέφθασαν ως δώρα στο τελευταίο πάρτι είναι έτοιμα να ξαναπακεταριστούν και να προσφερθούν ως δώρα και πάλι, αφού δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος για να αξιοποιηθούν. Τα παιδιά δεν κάνουν γνωριμίες με γειτονόπουλα, αφού δεν υπάρχει κάποιος ασφαλής χώρος που να τα φιλοξενήσει και να γίνει το αυθόρμητο και αγαπημένο καθημερινό στέκι τους. Οι γονείς απομονώνονται σε ένα ατελείωτο σούρτα-φέρτα από το ένα φροντιστήριο στο άλλο και από το ωδείο στο ινστιτούτο ξένων γλωσσών και από 'κεί στο φαστφουντάδικο, γιατί συχνά δεν υπάρχουν χρόνος και κουράγιο για μαγείρεμα. Τα παιδιά δεν μπορούν να βιώσουν το αυθόρμητο και το ξαφνικό ως κομμάτι της πραγματικότητας, αφού όλα είναι προγραμματισμένα. Δεν υπάρχει χρόνος για χαζολόγημα, που είναι τόσο απαραίτητο για την ισορροπία του ψυχισμού τους. Δεν υπάρχει χρόνος για έμπνευση και για δημιουργία, αφού όλα πρέπει να γίνονται στα γρήγορα και στο λεπτό. Και το χειρότερο, στο τέλος της ημέρας υπάρχει μια αίσθηση κενού και ανησυχίας, χωρίς να εμπεδώνονται οι γνώσεις και χωρίς να καταγράφονται τα συναισθήματα. Είναι σίγουρο ότι ο τρόπος με τον οποίο ζούμε σήμερα μας καλεί να βρούμε λύσεις σε ένα σωρό προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την επιβίωσή μας και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Κάθε γονιός είναι φυσικό να επιθυμεί να ανταποκριθεί όσο πιο αποτελεσματικά μπορεί στο να βοηθήσει τα παιδιά του να πορευθούν με επιτυχία στη ζωή τους. Ωστόσο μοιάζει σαν να έχουμε ξεφύγει από αυτόν τον στόχο της καλής ανατροφής και να έχουμε μπει σε ένα παζάρι όπου έχουμε βάλει τα παιδιά μας στη θέση των προϊόντων! Το νεαρό βλαστάρι μας πρέπει να το εξοπλίσουμε με γνώσεις, με ικανότητες και τίτλους, όπως θα εξοπλίζαμε ένα διαμέρισμα με θερμοσίφωνο και καλοριφέρ προκειμένου να το πουλήσουμε! Ακούγεται άσχημο αλλά δυστυχώς συμβαίνει. Εξωθούμε τα παιδιά μας σε εξαντλητικά ωράρια χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας και ενός μουσικού οργάνου απαιτεί προσπάθεια από την πλευρά του μαθητή. Πολλές φορές δεν επιτρέπουμε στα παιδιά να ξεκουραστούν και να ξεχαστούν, γιατί θεωρούμε ότι έτσι χάνουν πολύτιμο χρόνο. Πιστεύουμε πως πρέπει από πολύ νωρίς να αξιοποιήσουν το 100% του χρόνου τους προκειμένου να αποκτήσουν γνώσεις. Ο δυνατός ανταγωνισμός της εποχής μας, καθώς και η εμμονή μας να γεμίσουμε τη ζωή μας με υλικά αγαθά, μας κάνουν να ξεχνάμε την παιδαγωγική αξία που έχει το παιχνίδι, ιδιαίτερα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Ας θυμηθούμε ότι το παιχνίδι δίνει στα παιδιά τα ουσιαστικά προσόντα για τη ζωή, τα οποία είναι η κοινωνικότητα, η αυτοεκτίμηση, η αισιοδοξία, η ηρεμία και κυρίως η προετοιμασία για τους κοινωνικούς ρόλους που θα παίξουν στην ενήλικη ζωή τους. Χωρίς το παιχνίδι, τα παιδιά παίρνουν γνώσεις που ποτέ δεν γίνονται βίωμα, δηλαδή εμπειρία. Φυσικά οι γνώσεις που αποκτάμε στο σχολείο έχουν σημαντική αξία. Ωστόσο, σύμφωνα και με τις τελευταίες ανακαλύψεις που έγιναν στον χώρο της νευροψυχολογίας, ο δείκτης νοημοσύνης ενός ατόμου και οι εγκυκλοπαιδικές γνώσεις του δεν αρκούν για να το συνοδεύσουν με επιτυχία στην ενήλικη ζωή. Αυτό που τελικά θα σφραγίσει τη ζωή του ατόμου είναι η ικανότητά του να χειρίζεται τα συναισθήματά του, να διαπραγματεύεται αντί να συγκρούεται, να ρισκάρει χωρίς συναισθήματα πανικού και τελικά να καταφέρνει να γίνεται κατανοητό από το περιβάλλον. Ολα αυτά συνθέτουν τη συναισθηματική του νοημοσύνη, η οποία είναι μια ικανότητα που δεν αποκτιέται μέσα από τα βιβλία ούτε μαθαίνεται στα θρανία. Τα παιδιά χρειάζεται οπωσδήποτε να συμμετέχουν και σε διαδικασίες μέσα στις οποίες θα αποφασίσουν τα ίδια για τους κανόνες του παιχνιδιού. Οταν βρίσκονται συνεχώς σε περιβάλλοντα όπου οι κανόνες μπαίνουν από εμάς τους μεγάλους, τότε δεν αναπτύσσουν την ικανότητά τους για αυτοδιοίκηση και ανεξαρτησία. Αυτό έχει συνέπεια να αισθάνονται αρκετή ανασφάλεια αποφεύγοντας να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Επίσης, έχει αποτέλεσμα να εξαρτώνται πολύ από τους γονείς τους, τους οποίους και κατηγορούν ότι είναι υπεύθυνοι για τυχόν αποτυχίες τους. Είναι ιδιαίτερα θλιβερό να αντικρίζει κανείς νέους και νέες με πολλές γνώσεις και αξιόλογα πτυχία που όμως είναι γεμάτοι καχυποψία και φόβο. Τέτοια παιδιά συγκεντρώνουν περισσότερο την προσοχή τους στις ατυχίες ή στις αδικίες που μπορεί να συναντήσουν και έτσι προτιμούν να παραιτούνται αντί να προσπαθούν. Ποια είναι λοιπόν η λύση; Πώς μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας πραγματικά εφόδια χωρίς να τα εξωθήσουμε σε καταναγκαστικά έργα και χωρίς να τους στερήσουμε τη μαγεία της παιδικής ηλικίας; Μια βασική συνταγή λέει πως ό,τι προσφέρουμε στα παιδιά ως ευκαιρία για μόρφωση ή επιμόρφωση θα πρέπει να πλαισιώνεται από συναισθήματα ευχαρίστησης. Το συναίσθημα της χαράς είναι η πιο σπουδαία παιδική τροφή. Επομένως η μάθηση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μοιάζει με καταναγκασμό. Ενα άλλο πολύ σοβαρό σημείο στο οποίο πρέπει εμείς οι γονείς να σταθούμε είναι το ότι για τα παιδιά μας είμαστε παράδειγμα προς μίμηση. Είμαστε το πρότυπο πάνω στο οποίο διαμορφώνεται η δική τους ζωή. Επομένως είναι σημαντικό να τους δείχνουμε με τον τρόπο μας και όχι με τα λόγια αυτό που θέλουμε να τους περάσουμε. Αν θέλουμε να αγαπήσουν τη λογοτεχνία, πρέπει να μας βλέπουν κι εμάς να διαβάζουμε. Αν θέλουμε να έχουν ενδιαφέροντα έτσι ώστε να μην ξεχυθούν στις καφετέριες, πρέπει να μας βλέπουν κι εμάς να καλλιεργούμε το πνεύμα μας και το σώμα μας. Το ότι γίναμε γονείς δεν σημαίνει πως ολοκληρώσαμε τη δική μας προσπάθεια για ευχαρίστηση και προσφορά. Το ότι τα παιδιά μας σήμερα κλείνονται στις καφετέριες ή μαγνητίζονται με τις ώρες από ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι δεν είναι ανεξάρτητο από το ότι εμείς έχουμε κολλήσει στον καναπέ μπροστά σε μια ανοιχτή τηλεόραση. Ας μη βαυκαλιζόμαστε λοιπόν ότι προσφέρουμε στα παιδιά μας ευκαιρίες μόνο και μόνο επειδή τα γράψαμε σε ένα φροντιστήριο και τα πήγαμε στο μπαλέτο ή στο μπάσκετ. Ολα αυτά γίνονται βαρετά και καταθλιπτικά αν δεν υπάρχει ο χρόνος για γέλιο, για ανταλλαγή εμπειριών και για αληθινή ανθρώπινη επικοινωνία. Τα παιδιά μας δυστυχώς θα έχουν την ευκαιρία να δουλέψουν σκληρά στη ζωή τους. Επομένως, ας αποφύγουν τη σκληρή δουλειά στην παιδική τους ηλικία. Ας τους προσφέρουμε μια πιο απλή καθημερινότητα όπου η γνώση θα έρθει από την ουσιαστική επαφή που θα έχουμε μαζί τους. Αυτού του είδους η γνώση είναι και η πιο σημαντική πηγή πληροφοριών στην οποία αργότερα θα βασισθούν για να απαντήσουν σε κάθε ερώτημα που θα αρχίζει «Πώς να...».
Σμαρούλα Παντελή
Πηγή: www.tovima.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου